De komst van social media heeft de manier van communiceren en informatie delen voor altijd veranderd. Hoewel de komst van social media veel voordelen heeft gebracht, zijn er ook enkele risico’s voor onze mentale gezondheid. Misschien heb je zelf wel eens gemerkt: dat je je minder goed kan concentreren of je meer uren door social media hebt gescrold dan gepland. Dat is niet zo gek, want social media doet iets met de manier waarop we informatie verwerken. Daarbij heeft het ook invloed op de manier waarop we sociale contacten onderhouden. Zeker voor de generatie die vanaf jonge leeftijd met een smartphone opgroeit. ‘Hoe wil ik met mijn social media gebruik omgaan?’ is in deze tijd een goede vraag om jezelf te stellen.

Invloed op onze hersenen
Eén van de nadelige effecten van social media en technologie is de verslavende aard ervan. Hier heb je vast wel eens van gehoord en waarschijnlijk werd dan ook het woord ‘dopamine’ gebruikt. Maar wat is dopamine eigenlijk? Dopamine is een neurotransmitter: een chemische stof die signalen overbrengt tussen zenuwcellen (neuronen) in de hersenen. Deze stof speelt een belangrijke rol in het beloningssysteem van onze hersenen. Een handig stofje! Het kan onder andere zorgen voor motivatie, heeft invloed op onze stemming, speelt een rol bij aandacht en kan ons helpen met leren. Bij het gebruik van social media wordt ons dopamine systeem steeds geactiveerd door de constante stroom van updates, likes, en notificaties. Dit kan leiden tot een verslavende cyclus, waarbij we steeds meer tijd besteden aan het gebruik van social media en technologie. Wanneer we vervolgens met andere dingen bezig zijn, kan het zijn dat ons brein de continue stroom van dopamine en snelle informatie waar aan het gewend is geraakt, mist. Met als gevolg dat het voor ons moeilijker is om ons op onze dagelijkse taken te focussen. 

Verhoogd risico op stress, depressie en angst
Naast de invloed op ons brein, hebben studies aangetoond dat overmatig gebruik van social media en technologie, het risico op depressie en angst verhoogt. Steeds vaker spenderen we onze avonden op de bank, tv kijkend, append, scrollend door social media. Dit kan fijn zijn na een lange dag school of werk, maar als dit de standaard wordt, kan ons gevoel van verbondenheid met anderen afnemen. Wat weer kan leiden tot gevoelens van isolatie en eenzaamheid. Daarbij kunnen de constante stroom van negatieve berichten en vergelijkingen met anderen op social media ons gevoel van eigenwaarde aantasten en zorgen voor een negatieve blik op de toekomst. 

Ervaringen uit de praktijk
Tijdens mijn behandelingen zie ik vaak dat social media wordt gebruikt als een manier om gevoelens van verdriet, angst of onrust te dempen. Net als tv kijken, een sigaret roken, een glaasje wijn nemen. Werkt het? Ja zeker, voor de korte termijn. Op de lange termijn is de prijs echter wel dat je met een hoop onverwerkte gevoelens rondloopt, wat weer zorgt voor meer onrust en sombere gevoelens. Zo kom je gemakkelijk in een negatieve spiraal terecht: social media kan namelijk stress, somberheid en angst veroorzaken, maar ook deze problematiek in stand houden.

Hoe blijf je uit deze vicieuze cirkel? 
In eerste instantie vraagt het van ons dat we eerlijk zijn over ons social media gebruik en bewustzijn over de eerder genoemde risico’s. Als dat lukt, hoeven we heus niet onze smartphone uit ons leven te verbannen (tenzij je dat natuurlijk wil). Stel jezelf regelmatig de vraag: haal ik iets uit deze online-tijd of ben ik wezenloos aan het scrollen? Zorg voor genoeg diversiteit in hoe je je vrije tijd vorm geeft: kom in beweging, ga naar buiten, spreek met vrienden en familie af, neem de tijd om lekker te koken, hou je bezig met een hobby (of vindt een nieuwe hobby). Zo zijn er nog talloze andere dingen te bedenken als tegenhanger voor de snelle dopamine-fix van social media. Het klinkt simpel en dat is het ook. Soms moeten we onszelf alleen even helpen herinneren bewust te kiezen waar we onze tijd aan besteden.